تعداد داروهای موجود برای درمان اختلال کم توجهی و بیش فعالی (ADHD یا ADD) در بهترین حالت بسیار زیاد است و انتخاب بهترین داروی و یا اصلاً تصمیم به مصرف دارو، فرآیند فوق‌العاده شخصی است که بهتر است زیر نظر پزشک انجام شود که در ادامه درباره آن صحبت می‌کنیم…
داروهای محرک و غیر محرک
داروهای ADHD که هم برای کودکان (در سن ۶ سالگی) و هم برای بزرگسالان تجویز می‌شوند، به طور کلی به دو دسته زیر تقسیم می‌شود:
محرک‌ها (Stimulants)
خط اول درمان ADHD محسوب می‌شوند. آمفتامین‌ها همراه با متیل فنیدات، پرمصرف‌ترین درمان برای ADHD است و مشتقات آن‌ها در این دسته قرار می‌گیرند.
داروهای غیر محرک (Nonstimulants)
برای بیمارانی که داروهای محرک را تحمل نمی‌کنند یا برای آن‌ها تأثیر‌گذار نبوده است، تجویز می‌شود و علاوه بر آن تا ۳۰ درصد بیماران به محرک‌ها پاسخ نمی‌دهند.
سه داروی غیر محرک برای درمان ADHD که تأیید شده‌اند شامل موارد زیر می‌شود:
- اتوموکستین
- گوانفاسین
- کلونیدین
اختلال طیف اوتیسم یا ASD چیست؟ | سطوح مختلف | روش‌های درمانی بیشتر بخوانیم…
داروهای محرک چگونه ADHD را درمان می‌کنند؟
ADHD یک اختلال عصبی است که در نتیجه کمبود یک انتقال دهنده عصبی یا گروهی از انتقال دهنده‌های عصبی در مناطق خاصی از مغز ایجاد می‌شود. انتقال دهنده‌های عصبی مواد شیمیایی هستند که سیگنال‌ها را بین سلول‌های عصبی با پل زدن سیناپس (یا شکاف) بین آن‌ها منتقل می‌کنند.
در اغلب افراد مبتلا به ADHD یکی از انتقال‌دهنده‌های عصبی کلیدی که وجود ندارد، نوراپی نفرین به همراه بلوک‌های سازنده آن، دوپا و دوپامین است. به طور تئوری گفته می‌شود، داروهای محرک اولیه که برای درمان ADHD استفاده می‌شوند، سلول‌های خاصی را در مغز تحریک می‌کنند تا مقدار بیشتری از این انتقال‌دهنده عصبی را تولید کنند. به همین دلیل است که این دارو‌ها محرک نامیده می‌شوند. اگرچه دقیقاً مشخص نیست که چگونه برای تسکین علائم ADHD کار می‌کنند.
دو دسته اصلی داروهای محرک، متیل فنیدات و دکسترو آمفتأمین، از دهه ۱۹۳۰ مورد استفاده قرار گرفته‌اند. همه محرک‌های نام تجاری، انواعی از این دو دارو هستند. به عنوان مثال، داروی ADHD Adderall یک اصلاح دکسترو آمفتأمین است. از طرف دیگر متیل فنیدیت به اشکال مختلفی (از جمله قرص جویدنی، مایع و چسب پوستی) وجود دارد که هر کدام از انواع آن نام خاص خود را دارد.
داروهای غیر محرک چگونه برای درمان ADHD کار می‌کنند؟
اتوموکستین (با نام تجاری Strattera) یک مهارکننده انتخابی بازجذب نوراپی نفرین (SNRI) است که از نظر تئوری با افزایش غلظت نوراپی نفرین و دوپامین در قشر جلوی مغز عمل می‌کند که اعتقاد بر این است که رفتار را تنظیم می‌کند و بنابراین به علائم ADHD کمک می‌کند.
انتخاب بهترین دارو برای ADHD
انتخاب بهترین داروی ADHD می‌تواند یک فرآیند آزمایش و خطای طولانی در دوز و زمان‌بندی باشد که اغلب به تاریخچه، ژنتیک، عوارض جانبی تجربه شده و متابولیسم منحصربه‌فرد بیمار مرتبط است. داروهای ADHD نیز اغلب با رفتار درمانی و سایر درمان‌های غیر دارویی همراه است.
نوروتراپی چیست؟ | چگونه به بهبود عملکرد مغز کمک می کند؟ بیشتر بخوانیم…
محبوب‌ترین داروهای ADHD در میان خوانندگان ADDitude عبارتند از (به ترتیب حروف الفبا):
- Adderall XR (آمفتأمین)
- کنسرتا (متیل فنیدات)
- دگزدرین (آمفتأمین)
- Evekeo (آمفتأمین)
- فوکالین XR (دکس متیل فنیدات)
- Quillivant XR (متیل فنیدات)
- ریتالین (متیل فنیدات)
- Strattera (اتوموکستین هیدروکلراید)
- ویوانس (لیسدگزامفتأمین دایمسیلات)
جدیدترین داروهای ADHD چیست؟
Qelbree یک داروی غیر محرک است که برای درمان ADHD در کودکان و بزرگسالان به ترتیب در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ تأیید شده است.
سایر داروهای ADHD جدید موجود در بازار عبارتند از Jornay PM و Adhansia XR – داروهای محرک که در سال ۲۰۱۹ توسط سازمان غذا و دارو (FDA) برای استفاده در کودکان و بزرگسالان مورد تأیید قرار گرفته است.
بر خلاف بسیاری از محرک‌ها، Jornay PM در عصر مصرف می‌شود. دارو از زمانی که بیمار از خواب بیدار می‌شود و در بقیه روز شروع به کار می‌کند.
داروی Adhansia XR در شش کپسول با رهش طولانی‌مدت موجود است که برخی از بالاترین دوز‌های موجود در بازار را شامل می‌شود.
چگونه متوجه می‌شویم که دارو مؤثر واقع شده است؟
در این مورد علائم هشدار دهنده‌ای وجود دارد که با بررسی ان‌ها می‌توان میزان اثر‌گذاری دارو را متوجه شد و قبل از اینکه مشکل ساز شوند، تشخیص داد.
اولین و بهترین راه برای تشخیص اینکه آیا یک داروی ADHD کار خود را انجام می‌دهد یا خیر، ارزیابی عملکرد کودک در مدرسه است. والدین معمولاً می‌توانند متوجه افزایش یا کاهش رفتار‌های بی‌توجهی یا بیش‌فعالی و تکانشی در خانه شوند، اما آنچه در خارج از خانه می‌گذرد می‌تواند یک راز باشد.
هم آکادمی اطفال آمریکا و هم آکادمی روانپزشکی کودکان و نوجوانان آمریکا توصیه می‌کنند که داده‌ها را به طور سیستماتیک در فواصل زمانی منظم، در سه حوزه اصلی جمع‌آوری کنید:
- عملکرد تحصیلی
- رفتار و برخورد اجتماعی
این برنامه این امکان را می‌دهد که با دقت عملکرد فرد مبتلا به ADHD را در مدرسه پیگیری کنید. همچنین این هشدار رامی دهد که چه زمانی تنظیمات درمانی ممکن است مناسب باشد.
با ارزیابی‌های هفتگی و ماهانه کمک می‌کند تا تعیین کنند که آیا طرح درمانی آن‌ها موفقیت‌آمیز است یا خیر؟
برنامه کلی درمان ADHD
درمان ADHD اغلب به مداخلات پزشکی، آموزشی، رفتاری و روانی نیاز دارد. این رویکرد جامع برای درمان گاهی اوقات “چند وجهی” نامیده می شود و بسته به سن فرد مبتلا به ADHD، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
آموزش والدین
دارو
آموزش مهارت ها
مشاوره
رفتار درمانی
پشتیبانی های آموزشی
آموزش در مورد ADHD
نوروفیدبک
برنامه درمان باید متناسب با نیازهای منحصر به فرد هر فرد و خانواده باشد تا به بیمار کمک کند علائم را کنترل کند، با اختلال کنار بیاید و روابط اجتماعی را مدیریت کند.
ریکاوری و ADHD
در حالی که هیچ درمانی برای ADHD وجود ندارد، افراد مبتلا به آن می‌توانند بهبودی سلامت روان را تجربه کنند. برای این افراد، بهبودی را می توان به عنوان مدیریت مداوم علائم ADHD درک کرد. طبق گزارش اداره سوء مصرف مواد و سلامت روان (SAMHSA)، دو نشانه اصلی بهبود سلامت روان، داشتن یک «زندگی معنادار» و رشد به سمت «پتانسیل کامل» است. برای افراد مبتلا به ADHD، این اهداف قابل دستیابی هستند. علیرغم چالش‌های زیادی که با آن‌ها مواجه هستند، منابعی وجود دارد که می‌تواند به افراد مبتلا به ADHD کمک کند تا به سطحی از رفاه دست یابند که با استقلال، وابستگی متقابل سالم، امید و رضایت شخصی مشخص می‌شود.
تحقیقات و مطالعات درمان
عمده تحقیقات درمانی در مورد ADHD بر روی این وضعیت در کودکان متمرکز شده است و گزینه‌های موجود برای آن‌ها یک پایه شواهد قوی برای کاهش علائم دارد. برای بسیاری، نیاز به مداخله در دراز مدت وجود دارد. تحقیقات انجام شده توسط موسسه ملی سلامت روان، مطالعه درمان چندوجهی ADHD، بهبود قابل توجهی را در رفتار در خانه و مدرسه در کودکان مبتلا به این اختلال نشان داد که داروهای تحت نظارت دقیق همراه با درمان رفتاری دریافت کردند. این کودکان همچنین روابط بهتری با همکلاسی ها و خانواده خود نسبت به کودکانی که این ترکیب از درمان را دریافت نکرده بودند نشان دادند. تحقیقات بیشتر تأیید می کند که ترکیب درمان های رفتاری و محرک موثرتر از هر یک از درمان‌ها به تنهایی است.
اگرچه ADHD در بزرگسالان نسبت به کودکان کمتر مورد بررسی قرار گرفته است، بزرگسالانی که به درستی این اختلال را تشخیص داده‌اند، همچنان می‌توانند از هر روش درمانی که به بهترین وجه نیازهایشان را برآورده می‌کند، استفاده کنند.
ADHD وضعیتی است که افراد را در تمام طول عمر تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بدان معنی است که علائم آن معمولاً از یک مرحله از زندگی به مرحله بعدی تجربه می‌شود و در هر مرحله زندگی خاص به حوزه‌های مختلف زندگی گسترش می‌یابد.
