اختلال طیف اوتیسم (ASD) یک اختلال و ناتوانی رشدی-عصبی است که روی پردازش اطلاعات در مغز تأثیر می‌گذارد. به این صورت که افراد مبتلا به ASD اغلب در ارتباط و تعامل اجتماعی و رفتار‌ها یا علایق محدود یا تکراری مشکل دارند. این افراد روش‌های مختلفی را برای یادگیری، حرکت یا توجه دارند. در ادامه درباره علائم و روش‌های درمان بیشتر صحبت می‌کنیم، البته ممکن است افراد بدون ASD نیز برخی از این علائم را داشته باشند. اما برای افراد مبتلا به ASD، این ویژگی‌ها می‌تواند زندگی را بسیار چالش برانگیز کند با ما همراه باشید…
رفتار‌ها و نشانه‌های اوتیسم
افراد مبتلا به ASD رفتار‌ها یا علایقی دارند که ممکن است غیرعادی به نظر برسند. این رفتار‌ها یا علایق ASD را از شرایطی که فقط با مشکلات ارتباط اجتماعی و تعامل تعریف می‌شوند، جدا می‌کند. نمونه‌هایی از رفتار‌ها و علایق محدود یا تکراری مرتبط با ASD می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- اسباب بازی‌ها یا اشیاء دیگر را ردیف می‌کند و با تغییر نظم ناراحت می‌شود.
- کلمات یا عبارات را بار‌ها و بار‌ها تکرار می‌کند.
- هر بار با اسباب بازی‌ها به یک شکل بازی می‌کند.
- روی قسمت‌هایی از‌اشیاء (مثلاً چرخ‌ها) متمرکز است.
- از تغییرات جزئی ناراحت می‌شود.
- علایق وسواسی گونه دارد.
سه سطح اوتیسم
سه سطح از اوتیسم وجود دارد تا میزان حمایت و کمکی که یک فرد اوتیستیک ممکن است بخواهد یا به آن نیاز داشته باشد را مشخص کند.
کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، ویرایش پنجم، ویرایش متن (DSM-۵-TR) معیار‌های تشخیصی را بر اساس عملکرد در دو حوزه مشخص می‌کند:
- ارتباط اجتماعی
- علایق محدود یا رفتار‌های تکراری
برخی از افراد اوتیستیک در مکالمه مسلط هستند و ممکن است فقط گاه به گاه برای تفسیر نشانه‌های اجتماعی یا رفع مشکلات در درمان کمک بخواهند. برخی دیگر، اگر مربیگری منظم در زمینه‌های مهارتی مربوطه نداشته باشند، به دلیل موانع اجتماعی یا عملکردی گیر می‌کنند و ناامید می‌شوند.
هنگام تشخیص این بیماری، پزشکان ابتدا سطح اوتیسم را تعیین می‌کنند تا به فرد کمک کنند که میزان حمایت و توجه مناسب برای او چه میزان باشد. یک فرد می‌تواند سطوح مختلفی را در دو حوزه داشته باشد. برای مثال، ممکن است فردی سطح یک اوتیسم برای ارتباطات اجتماعی و سطح دو برای رفتار‌های محدود یا تکراری داشته باشد. هر یک از این معیار‌ها درجه حمایت خاص خود را دارند.
سطح ۱: نیاز به پشتیبانی
فرد مبتلا به اوتیسم در این سطح به کمترین میزان حمایت نیاز دارد.
ویژگی‌های ارتباط اجتماعی شامل موارد زیر هست:
- مشکل در درک یا پیروی از قرارداد‌های اجتماعی
- ظهور بی‌علاقگی به تعاملات اجتماعی
- برخی اختلالات عاطفی یا حسی
علایق محدود و ویژگی‌های رفتاری تکراری عبارتند از:
- نیاز به استراتژی‌های سازمان شخصی اضافی
- سفتی رفتاری و انعطاف ناپذیری
- استرس در طول انتقال
- تفاوت دامنه توجه
- پشتکار (تمرکز روی چیزی بیشتر از چیزی که مفید است)
در این سطح یک فرد اوتیستیک در ارتباطات اجتماعی ممکن است بخواهد درمان یا مربیگری را بخواهد تا بتواند تفاوت‌های ظریف اجتماعی را دنبال کند. درمان رفتار‌های محدود و تکراری این سطح می‌تواند به فرد اوتیستیک کمک کند تا راهبرد‌های خودتنظیمی را بیاموزد.
سطح ۲: نیاز به حمایت قابل توجه
یک فرد اوتیستیک که در این سطح هست، دارای ویژگی‌های مشابه با سطح یک است اما به میزان بیشتری.
ویژگی‌های ارتباط اجتماعی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- استفاده از کلمات کمتر یا گفتار متفاوت
- از دست دادن علائم ارتباط غیرکلامی مانند حالات چهره
- نشان دادن رفتار اجتماعی غیر معمول، مانند پاسخ ندادن یا دور شدن در حین مکالمه
علایق محدود و ویژگی‌های رفتاری تکراری ممکن است شبیه به موارد زیر باشد:
- علاقه زیاد به موضوعات خاص
- ناراحتی قابل توجه هنگام مواجهه با تغییر یا اختلال
آن‌ها همچنین ممکن است تکالیف مدرسه را متناسب با سطح خود داشته باشند و بخشی از یک گروه مهارت‌های اجتماعی باشند. در دوران دبیرستان ممکن است در یک برنامه آموزشی شغلی خارج از دانشگاه شرکت کنند.
در خارج از مدرسه، یک فرد اوتیستیک ممکن است فعالیت‌هایی مانند زیر را انجام دهد:
- گفتار درمانی
- کار درمانی
- مربیگری مهارت‌های اجتماعی
- درمان تحلیل رفتار کاربردی (ABA)
سطح ۳: نیاز به پشتیبانی بسیار قابل توجه
یک فرد اوتیستیک که در این سطح در ارتباطات اجتماعی یا رفتار‌های محدود یا تکراری ارزیابی می‌شود، به بیشترین حمایت نیاز دارد و در سنین پایین به طور قابل توجهی متفاوت به نظر می‌رسد.
ارتباطات اجتماعی در این سطح به این معنی است که فرد ممکن است:
- فعالیت‌های انفرادی را ترجیح می‌دهند
- حرف نمی‌زنند یا اکولالیا دارند (تکرار کلمات یا عباراتی که می‌شنوند)
- با دیگران فقط برای رفع نیاز فوری تعامل کنید
- به نظر می‌رسد قادر به به اشتراک گذاشتن بازی تخیلی با همسالان نیست
- نشان دادن علاقه محدود به دوستی
اگر آن‌هارفتار‌های محدود یا تکراری داشته باشند، ممکن است:
- رفتار‌های فیزیکی تکراری مانند تکان دادن، پلک زدن یا چرخیدن در دایره انجام دهید
- هنگامی که از شما خواسته می‌شود وظایف را تغییر دهید یا تمرکز کنید، ناراحتی شدید را ابراز کنید
- بادبان‌ها در شخصیت و رفتار خود، به این معنی که حمایت و خدماتی که دریافت می‌کنند باید به شدت فردی باشد.
DSM-۵ یک کتابچه راهنمای مهم است که توسط پزشکان برای تشخیص افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم استفاده می‌شود. این سه سطح از ASD را توصیف می‌کند که از نظر شدت و میزان حمایت فرد مبتلا به ASD در زندگی روزمره متفاوت است.
سه سطح ASD یک طرح کلی از چالش‌هایی که ممکن است فرد مبتلا به ASD در برقراری ارتباط، معاشرت و رفتار با آن مواجه شود را ارائه می‌دهد. با این حال، این روش تشخیص افراد مبتلا به اوتیسم به طور کامل به مجموعه متنوعی از نیاز‌های افراد مبتلا به اوتیسم پاسخ نمی‌دهد.
اگر فردی مبتلا به ASD را می‌شناسید، مهم است که به شناخت نیاز‌های او و تشویق نقاط قوت او بدون توجه به سنی که هستند، ادامه دهید. در ادامه درباره سایر روش‌های روبه رو شدن با اختلال‌اتیسم صحبت می‌کنیم…
روش‌های درمان اختلال اوتیسم
بهتر است این مورد را همیشه در نظر بگیریم که هیچ درمان قطعی برای اختلال طیف اوتیسم وجود ندارد و در حال حاضر هیچ داروی قطعی برای درمان آن وجود ندارد. اما برخی دارو‌ها می‌توانند به علائم مرتبط مانند افسردگی، تشنج، بی‌خوابی و مشکل در تمرکز کمک کنند. مطالعات نشان داده‌اند که دارو‌ها زمانی مؤثرتر هستند که با رفتار درمانی ترکیب شوند. به طور کلی روش‌های درمان‌اتیسم شامل:
- رفتاری
- رشدی
- آموزشی
- اجتماعی- روابطی
- فارماکولوژیک
- روانشناسی
- نوروتراپی
- درمان‌های چند وجهی (چند روش درمانی هستند.)
نوروفیدبک ILF یک رویکرد درمانی نوین و چند وجهی
نوروفیدبک ILF می‌تواند به عنوان یک گزینه عالی برای افرادی که تحت تأثیر اختلالات طیف اوتیسم قرار دارند استفاده شود. تحقیقات اخیر در فیزیولوژی اعصاب و اختلالات طیف اوتیسم نشان می‌دهد که افرادی که اوتیسم دارند در مقایسه با افراد سالم دارای شبکه‌های ارتباطی متفاوت هستند و مناطق خاصی از شبکه‌های مغزی آن‌ها دارای ارتباط بیش از حد زیاد و یا ارتباط کم هستند. همچنین الگو‌های EEG در حال استراحت و پتانسیل‌های برانگیخته در بیماران مبتلا به ASD با افراد سالم متفاوت است.
درباره نوروفیدبک ILF بیشتر بخوانید…
نوروفیدبک ILF چگونه بر اوتیسم اثر می‌گذارد؟
تئوری‌های دیگری نیز هستند مانند آن‌هایی که در مورد تغییر فعالیت نورون آینه‌ای، یا فرضیه‌های نظریه ذهن و نظریه چند واگال، نیز بر تفاوت‌های عصبی برای بیماران مبتلا به ASD تأکید دارند. اثر نوروفیدبک در واقع تغییر در فعالیت مغزی نامنظم است. تأثیر نوروفیدبک بر مغز در مطالعه‌ای که اخیراً منتشر شده تأیید شده است.
فعالیت عملکردی (ارتباط بین نورون‌ها) در مغز افراد توسط fMRI قبل و بعد از یک جلسه نوروفیدبک ۳۰ دقیقه‌ای مورد بررسی قرار گرفت. پس از جلسه نوروفیدبک، افزایش اتصال نورون‌ها در مغز مشاهده شد.
از این نتایج می‌توان استنباط کرد، در میان چیز‌های دیگر، نوروفیدبک نه تنها تأثیر مثبتی بر علائم بیماری‌ها دارد، بلکه می‌تواند تأثیراتی در مغز نیز ایجاد کند و در نتیجه احتمالاً الگو‌های اتصال را در درازمدت تغییر دهد، مانند مواردی که در درد مزمن مشاهده می‌شود. این نتایج از فرضیه نوروفیدبک به عنوان روشی برای بهبود ظرفیت خودتنظیمی مغز پشتیبانی می‌کند.
با توجه به اینکه بیماران مبتلا به ASD، ناهنجاری‌های عصبی آناتومیک عملکردی دارند نوروفیدبک می‌تواند بسیار مؤثر باشد. این فرضیه در یک مطالعه کنترل‌شده تأیید می‌شود که در آن علائم بیماران ASD پس از ۲۰ جلسه نوروفیدبک کاهش یافت.
همچنین نشان داده شده است که نوروفیدبک در ترکیب با سایر روش‌های درمانی امکانی برای بهبود عملکرد بیماران است. در این مطالعه نشان می‌دهد که ۱۲ ماه پس از درمان نوروفیدبک، بهبود‌های به دست آمده هنوز وجود دارد که بیان می‌کند نه تنها نوروفیدبک به علائم فعلی کمک می‌کند، بلکه به مغز در بهبود عملکرد‌های اجرایی نیز کمک می‌کند. در نتیجه با توجه به بررسی‌های اخیر می‌توان گفت که نوروفیدبک یک درمان‌امیدوارکننده برای اوتیسم است.
اگر در این زمینه نیاز به مشاوره دارید، تیم بسامد در خدمت شما مشاوران و روانپزشکان عزیز هست. میتوانید با تلفن شرکت تماس بگیرید و یا فرم مشاوره را تکمیل کنید.
