ام اس مخفف مالتیپل اسکلروزیس (Multiple sclerosis) یک بیماری مزمن به شمار می‌اید که سیستم عصبی مرکزی شامل مغز، نخاع و اعصاب بینایی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. علائم می‌تواند از ضعف عضلانی تا کاهش بینایی متغیر باشد. آن‌ها در طول عود بیماری بدتر می‌شوند و در زمان بهبودی بهبود می‌یابند. پیش‌بینی چگونگی پیشرفت بیماری‌ام اس در هر فردی ممکن نیست. در این مقاله درباره علائم و راه‌های تشخیص آن صحبت می‌کنیم…
ام اس چیست؟
دانشمندان دقیقاً نمی‌دانند که چه چیزی باعث‌ام اس می‌شود، اما آن‌ها معتقدند که این یک اختلال خود ایمنی است که بر سیستم عصبی مرکزی (CNS) تأثیر می‌گذارد. هنگامی که فردی به بیماری خودایمنی مبتلا می‌شود، سیستم ایمنی بدن به بافت سالم حمله می‌کند، همانطور که ممکن است به ویروس یا باکتری حمله کند.
در مورد ام اس، سیستم ایمنی به غلاف میلین که رشته‌های عصبی را احاطه کرده و از آن محافظت می‌کند، حمله می‌کند و باعث التهاب می‌شود. میلین به اعصاب اجازه می‌دهد تا سیگنال‌های الکتریکی را به سرعت و کارآمد هدایت کنند. مولتیپل اسکلروزیس به معنای”بافت اسکار در چندین ناحیه” است. هنگامی که غلاف میلین ناپدید می‌شود یا در چندین نواحی آسیب می‌بیند، اسکار یا اسکلروز بر جای می‌گذارد.
پزشکان این نواحی را پلاک یا ضایعات نیز می‌نامند. با ایجاد ضایعات بیشتر، رشته‌های عصبی می‌توانند بشکنند یا آسیب ببینند. در نتیجه، تکانه‌های الکتریکی از مغز به آرامی به سمت عصب هدف جریان نمی‌یابد. این بدان معنی است که بدن نمی‌تواند وظایف خاصی را انجام دهد. این نواحی عمدتاً آسیب می‌بینند:
- ساقه مغز
- نخاع
- اعصاب بینایی
- ماده سفید در برخی از نواحی مغز
- مخچه (که حرکت را هماهنگ می‌کند و تعادل را کنترل می‌کند.)
انواع و مراحل بیماری ام اس
چهار نوع ام اس وجود دارد:
سندرم ایزوله بالینی (CIS)
این یک قسمت اول است که علائم آن حداقل ۲۴ ساعت طول می‌کشد. اگر اپیزود دیگری در تاریخ بعدی رخ دهد، پزشک ممکن است‌ام اس عودکننده را تشخیص دهد.
ام اس عودکننده (RRMS)
این شایع‌ترین شکل است. حدود ۸۵ درصد از افراد مبتلا به‌ام اس در ابتدا با RRMS تشخیص داده می‌شوند. RRMS شامل دوره‌هایی از علائم جدید یا فزاینده، به دنبال دوره‌های بهبودی است که در طی آن علائم به طور جزئی یا کامل از بین می‌روند.
ام اس پیشرونده اولیه (PPMS)
علائم به تدریج بدتر می‌شوند، بدون عود یا بهبودی اولیه. برخی از افراد ممکن است زمان‌هایی از ثبات و دوره‌هایی را تجربه کنند که علائم بدتر شده و سپس بهتر شوند. حدود ۱۵ درصد از افراد مبتلا به‌ام اس به PPMS مبتلا هستند.
ام اس پیشرونده ثانویه (SPMS)
در ابتدا، افراد دوره‌های عود و بهبودی را تجربه می‌کنند، اما سپس بیماری به طور پیوسته شروع به پیشرفت می‌کند.
نشانه‌های اولیه ام اس
برخی از افراد علائم خفیفی مانند تاری دید و بی‌حسی و گزگز در اندام‌ها دارند. در موارد شدید، فرد ممکن است فلج شودو یا مشکلات بینایی و حرکتی پیدا کند. با این حال، علائم برای همه یکسان و به یک شکل نیست. از آنجایی که‌ام اس بر CNS که تمام اعمال بدن را کنترل می‌کند، تأثیر می‌گذارد، علائم می‌تواند هر بخشی از بدن را تحت تأثیر قرار دهد.
شایع ترین این نشانه ها عبارتند از:
- ضعف عضلانی: افراد ممکن است به دلیل عدم استفاده یا تحریک به دلیل آسیب عصبی دچار عضلات ضعیف شوند.
- بی‌حسی و سوزن سوزن شدن: احساس سوزن سوزن شدن یکی از علائم اولیه‌ام اس است و می‌تواند صورت، بدن، بازو‌ها و پا‌ها را تحت تأثیر قرار دهد.
- علامت لرمیت: یک فرد ممکن است هنگام حرکت گردن خود احساسی مانند شوک الکتریکی را تجربه کند که به علامت لرمیت معروف است.
مشکلات مثانه: ممکن است فردی در تخلیه مثانه خود مشکل داشته باشد یا نیاز به ادرار مکرر یا ناگهانی داشته باشد که به آن بی‌اختیاری فوری می‌گویند. از دست دادن کنترل مثانه از علائم اولیه‌ام اس است.
- مشکلات روده: یبوست می‌تواند باعث ایجاد نهفتگی مدفوع شود که می‌تواند منجر به بی‌اختیاری روده شود.
- خستگی: این می‌تواند توانایی فرد برای عملکرد در محل کار یا خانه را تضعیف کند و یکی از شایع‌ترین علائم‌ام اس است.
- سرگیجه و سرگیجه: این‌ها مشکلات رایج همراه با مشکلات تعادل و هماهنگی هستند.
- اختلال عملکرد جنسی: هم مرد و هم زن ممکن است علاقه خود را به رابطه جنسی از دست بدهند.
- اسپاسم و اسپاسم عضلانی: این نشانه اولیه‌ام اس است. آسیب به رشته‌های عصبی در نخاع و مغز می‌تواند باعث اسپاسم عضلانی دردناک از جمله در پا‌ها شود.
- لرزش: برخی از افراد مبتلا به‌ام اس ممکن است حرکات لرزشی غیرارادی را تجربه کنند.
- مشکلات بینایی: برخی از افراد ممکن است دید مضاعف یا تاری یا از دست دادن جزئی یا کلی بینایی را تجربه کنند. این معمولاً یک چشم را در یک زمان تحت تأثیر قرار می‌دهد. التهاب عصب بینایی می‌تواند منجر به درد در هنگام حرکت چشم شود. مشکلات بینایی نشانه اولیه‌ام اس است.
- تغییرات راه رفتن و تحرک: ام اس می‌تواند راه رفتن افراد را به دلیل ضعف عضلانی و مشکلات تعادل، سرگیجه و خستگی تغییر دهد.
- تغییرات عاطفی و افسردگی: آسیب فیبر‌های عصبی در مغز می‌تواند باعث تغییرات عاطفی شود.
- مشکلات یادگیری و حافظه: این‌ها می‌تواند تمرکز، برنامه‌ریزی، یادگیری، اولویت‌بندی و چند کار را دشوار کند.
درمان ام اس امکان پذیر است؟
هیچ درمانی برای‌ام اس وجود ندارد، اما درمانی در دسترس است که می‌تواند پیشرفت بیماری را کاهش دهد، تعداد و شدت عود‌ها را کاهش دهد و علائم را تسکین دهد. برخی از افراد از درمان‌های مکمل و جایگزین نیز استفاده می‌کنند. گزینه‌های درمانی عبارتند از:
دارو های کند کردن پیشرفت ام اس
چندین درمان اصلاح‌کننده بیماری (DMTs) منبع معتبر دارای تأییدیه سازمان غذا و دارو (FDA) برای درمان اشکال عودکننده ام اس هستند. این‌ها با تغییر نحوه عملکرد سیستم ایمنی بدن کار می‌کنند. پزشک ممکن است برخی از این‌ها را از طریق دهان، تزریق یا انفوزیون تجویز کند. هر چند وقت یک بار فرد نیاز به مصرف آن‌ها دارد و آیا می‌خورد یا خیر.
دستورالعمل‌های فعلی توصیه می‌کنند که فرد در مراحل اولیه‌ام‌اس شروع به استفاده از این دارو‌ها کند، زیرا احتمال زیادی وجود دارد که آن‌ها بتوانند پیشرفت‌ام‌اس را کاهش دهند، به‌خصوص اگر زمانی که علائم هنوز شدید نیستند، آن‌ها را مصرف کند.
درمان ام اس با نوروفیدبک
یکی از روش‌های تکمیلی که پزشکان از آن برای درمان ام اس استفاده می‌کنند، روش درمان ام اس با نوروفیدبک ILF است. ام اس در واقع یکی از بیماری‌های خود ایمنی به حساب می‌آید که در آن به دلیل تخریب تدریجی مغز و نخاع عملکرد عصبی و حرکتی فرد تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. در این روش ابتدا با استفاده ازسنسورهای مخصوص، فعالیت مغزی او را ثبت می‌کنند. در حین ثبت فعالیت مغزی فرد می‌تواند به صورت بصری یا صوتی این فعالیت‌ها را مشاهده کند.
از نوروفیدبک در درمان ام اس به منظور کمک به کنترل علائم بهبود عملکرد مغزی استفاده می‌شود. همچنین شاید جالب باشد بدانید درمان ام اس با نوروفیدبک ILF می‌تواند عوارض ام اس را نیز بهبود بخشد. از جمله مهم‌ترین عوارض این بیماری می‌توان به خستگی، کاهش تمرکز، کاهش حافظه، افزایش اضطراب و افسردگی اشاره کرد که استفاده از نوروفیدبک می‌تواند این تاثیرات را تا حد بسیاری کاهش دهد. با وجود تاثیرات این روش همچنان روش نورفیدبک به عنوان یک روش تکمیلی و همراه با سایر روش‌های درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد و هیچگاه نمی‌توان این روش را به عنوان روش اصلی درمان ام اس در نظر گرفت. در خصوص این که آیا در بیماری نوروفیدبک می‌تواند موثر باشد یا خیر، باید تیم درمانی با توجه به وضعیت و نیازهای هر بیماری نظر دهند.
فواید استفاده از نوروفیدبک در درمان ام اس
به طور معمول پزشکان در درمان ام اس بر روی سرعت بهبودی بعد از حملات، کند کردن پیشرفت بیماری و کنترل علائم متمرکز هستند. برای درمان با استفاده از نوروفیدبک لازم است بدانید که نوروفیدبک به منظور درمان مستقیماً بر روی عملکرد مغز افراد تاثیر خواهد گذاشت که البته فواید نوروفیدبک ILF بر بیماران ام اس نیز بیشتر و چشمگیرتر از تکنیک نوروفیدبک کلاسیک است. از آن جایی که با استفاده از این درمان، عوارض ناشی از ام اس بسیار کاهش می‌یابند، تجربه بسیار لذت بخشی برای بیمار خواهد داشت. از جمله دیگر فواید استفاده از این روش درمانی برای درمان ام اس و کنترل عوارض آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- روش درمانی بدون استفاده از دارو
- غیرتهاجمی و قابل پذیرش
- بدون عوارض جانبی
- نتیجه بخشی اثبات شده از نظر بالینی
- اثرات ماندگار و طولانی مدت
آیا واقعا نوروفیدبک باعث درمان ام اس می‌شود؟
احتمالاً یکی از سوال‌های رایجی که برای افراد مبتلا به ام اس به وجود می‌آید، این است که آیا نوروفیدبک واقعا باعث درمان ام اس خواهد شد یا خیر. در پاسخ به این سوال باید بگوییم همان طور که ذکر کردیم نمی‌توان درمان ام اس با نوروفیدبک را به عنوان درمان اصلی این بیماری در نظر گرفت اما این روش درمانی به عنوان یکی از روش‌های تکمیلی تاثیر بسیار زیادی در درمان عوارض و علائم بیماری و همچنین کاهش سرعت پیشرفت از آن دارد. همانطور که گفتیم بیماری ام اس می‌تواند عوارضی را برای بیماران به همراه داشته باشد، از جمله رایج‌ترین عوارض این بیماری می‌توان به افسردگی و خستگی اشاره کرد که این عوارض می‌توانند اختلال بسیار زیادی در کیفیت زندگی این بیماران داشته باشند. درمان افسردگی با نوروفیدبک ILF نیز در صورتی که پزشک صلاح بداند، برای این اشخاص قابل انجام است.
تعداد جلسات لازم برای درمان ام اس با نوروفیدبک
اگر شما از دسته افرادی هستید که به ام اس مبتلا هستند و قصد دارید نورفیدبک را برای درمان خود انجام دهید، لازم است بدانید که نوروفیدبک درمان یک جلسه ای نبوده و باید چندین جلسه و در زمان‌های مشخص برای انجام آن به کلینیک‌ها مراجعه نمایید. با این وجود پزشک متخصص شما با توجه به شدت بیماری و شرایط شما در خصوص این که چند جلسه لازم است برای درمان نورفیدبک به کلینیک مراجعه نمایید، اطلاعات کافی را به شما خواهد داد. به طور معمول عوامل مختلفی همچون سن بیمار، شرایط فردی و شدت بیماری بر روی تعداد جلسات نورفیدبک تاثیر خواهند گذاشت اما شاید به طور کلی بتوان ذکر کرد که جلسات این درمان از ۱۰ جلسه تا ۶۰ جلسه متغیر خواهند بود. اگر این دوره را تکمیل نمایید، عوارض ام اس به شدت برای شما کاهش می‌یابد.
هزینه درمان ام اس با نوروفیدبک
احتمالاً برای بسیاری از بیماران در خصوص هزینه انجام نورفیدبک برای درمان ام اس سوالاتی به وجود خواهد آمد. در این خصوص لازم است بدانید که هزینه درمان با این روش بسته به نوع نورفیدبک می‌تواند بسیار متفاوت باشد. همچنین شرایط بیمار، تعداد جلسات. مدت زمان هر جلسه و… نیز می‌توانند هزینه نورفیدبک را تغییر دهند. جالب است بدانید که هزینه نوروفیدبک ILF به دلیل جلسات کمتر درمانی نسبت به نورفیدبک کلاسیک بسیار مقرون به صرفه تر خواهد بود.
نتیجه گیری
امروزه بسیاری از افراد مبتلا به بیماری ام اس هستند و یکی از بهترین روش‌های درمان تکمیلی برای پیشگیری از پیشرفت این بیماری و کاهش عوارض، درمان ام اس با نوروفیدبک ILF است.
